„Świętoszek” to komedia pisana wierszem, rozłożonym na dialogi, została stworzona w XVII wieku przez Moliera. Wydarzenia rozgrywają się w domu francuskiego mieszczanina Orgona, który sprowadza do siebie Tartuffe’a – tytułowego Świętoszka. Autor przedstawia go w różnych perspektywach, jako człowieka fałszywego, a także pobożnego i dobrego. Ukazuje nam również przeciwników Tartuffe’a, czyli Kleanta i Elmire – żonę Orgona, a także jego zwolenników, którymi okazali się Orgon i Pani Pernelle. W rozwinięciu swojej pracy zajmę się charakterystyką głównego bohatera oraz postawą wobec niego innych postaci.
W pierwszym fragmencie „Świętoszka” przedstawionym w arkuszu przysłuchujemy się rozmowie Orgona wraz ze szwagrem. Kleant źle wypowiada się na temat Tartuffa. Jednak przerywa mu Orgon, który postanawia opowiedzieć jak pierwszy raz spotkał tego skromnego i niezwykle pobożnego człowiekaw kościele. Dowiedział się, iż żyje on w srogiej nędzy i postanowił mu dopomóc, zabierając go do domu. Opowiada jak wielką rolę Świętoszek odegrał w jego życiu, że to właśnie dzięki niemu pan domu staje się dobrym człowiekiem. Orgon zafascynowany osobą Tartuffa podkreśla że ma on na niego bardzo dobry wpływ i nie zważając na uwagi domowników jest gotów zrobić dla niego wszystko. Najwyraźniej jest dumny z tej znajomości i przekłada go ponad rodzinę. Jest tak zaślepiony grą Tartuffa, który otacza jego żonę Elmirę opieką, a samego Orgona wielkim szacunkiem że uważa go jako nauczyciela życia.
Odmiennego zdania jest natomiast Kleant, który od razu poznał się na Świętoszku i od początku dialogu określa go mianem przybłędy. Wyśmiewając Orgona, stwierdza iż ten oszalał, bo czci w domu fałszywego świętoszka. Mówi, ze tacy ludzie jak Tartuffe udają pobożnych dla własnych korzyści, chwalą pustelniczy tryb życia, a sami dzięki opiekunom prowadzą wygodne egzystencja, Stwierdza, iż prawdziwa pobożność nie polega wyłącznie na leżeniu krzyżem przed ołtarzem, ale na życiu według przykazań. Kleant w porównaniu do Orgona przez cały czas zachowuje zdrowy rozsadek. Wyciągając wnioski z obserwacji nie daje się omamić tytułowemu bohaterowi, a wręcz przeciwnie, stara się go zdemaskować.
Elmira, tak jak Kleant należy do przeciwników Tartuffa, czego jesteśmy świadkami w akcie IV. Od dawna podejrzewa go o hipokryzje i postanawia udowodnić to mężowi, proponując by był naocznym świadkiem jej rozmowy z Tartuffem. Orgon schowany pod stołem obserwuje jak mężczyzna flirtuje z jego żoną, ta jednaj jest obojetna na te zaloty. Okazuje się, że Świętoszek to człowiek o dwóch twarzach. Jego pobożność jest fałszywa, gdyż lekceważy prawa boskie. Manipuluje ludźmi, aby zaspokoić swoje potrzeby i pożądanie. Wobec Elmiry jest bardzo lubieżny, dotyka ją i niemalże chce ja posiąść, nie przejmuje się ewentualną reakcją Orgona.
W przedstawionych scenach widzimy cztery główne postacie. Dwie z nich, czyli Kleant i Elmira próbóją uświadomić Orgonowi jakim człowiekem naprawde jest tytułowy bohater. Jest on wzorem hipokrtyt, mistrzem obłudy i podstępu, który ukrywa sie pod maską przesadnej pobożności. To właśnie dzięki podstępowi żony, Orgon dostrzega prawdziwe oblicze Tartuffa, którego do tej pory uważał za wrażliwego, pokornego „ascetę”. Komedia ta obnaża fałsz i zakłamanie. Ostrzega przed zbytnią ufnością, nawet wobec osób uczciwych i religijnych. Pokazuje nam, że łatwowierność i naiwność może być przyczyną zguby.
You must log in to post a comment.
